Куранды устатысыз үйрөнө баштаган – каталар дарбазасын ачат. Абдуллах ибн Аббас пайгамбарыбыз салаллаху алайхи ва салламдын: «Ким Куран жөнүндө билбей бир нерсе айтса – жайын тозоктон даярдап алсын»[1] – дегенин айтат. Абу Бакр: «Эгер Куран тууралуу билбеген нерсемди жеке пикириме жөлөнүп айтсам, мени кайсы жер көтөрүп, мага кайсы асман саябан болот?» – деген. Умар ибн Абдуль-Азиз: «Куранды билбеген киши аны өзүнчө түшүндүрүүгө жана пайгамбарыбыз салаллаху алайхи ва салламдын сүннөтүн өзүнчө өзгөртүүгө акысы жок» – деген.  Демек, инсан Куранды өзүнчө чечмелөөдө аны бурмалоосуз түшүндүрүп бере алчу мугалимге муктаж. Ал мугалимдин эң улуусу  – Курандын өзү. Анын бир мөжизасы  – бир аятты башка аяттары чечмелеп турат. Буга Курандын: «…маанисин Аллах гана билет»[2], «Аллах  адамдарга  аяттарын ушундай баяндайт»[3], «Соң аны баян кылуу  да албетте, Биздин карамагыбызда»[4]– деген аяттары далил. Мисалы, Курандын: «Билгин, чындыгында Аллахтын досторунда акыретте эч кооптук жок жана алар бегам болушат» ,[5]– деген аятын билимсиз киши Аллахтын достору – кайыптан Аллах менен байланыш түзгөн адам деп түшүнүп алуусу мүмкүн. Ал эми чындыгында: «Аллахтын достору – ыйман келтиргендер жана такыбалар»[6]– ким экени кийинки аятта баяндалып жатат.

Ошондой эле Куранды түшүнүүдөгү  кийинки авторитет пайгамбарыбыз салаллаху алайхи ва салламга таандык жана анын даражасына Аллах: «Ал өз оюу менен сүйлөбөйт. Анын сөздөрү болгону вахий»[7], «Адамдарга аларга түшүрүлгөн нерсени  баян кылып берүүңүз үчүн Сизге  Зикр түшүрдүк»[8] – деп, бир канча аятта  кепилдик берет. Пайгамбарыбыз салаллаху алайхи ва саллам: «Билгиле, мага китеп жана ошончо билим берилди»[9] – деген. Имам Шафий: «Сүннөт – Курандын чечмеси» – деген. Пайгамбарыбыз салаллаху алайхи ва саллам үммөтүнө Куранды жеткиликтүү үйрөтүп бүткөн соң гана о дүйнө кайткан.

[1] Тирмизий

[2] «Али Имран», 7

[3] «Баккара», 187

[4]«Кыямат», 19

[5] «Юнус», 62

[6] «Юнус», 63

[7] «Нажм», 3-4

[8] «Нахл», 44

[9] Абу Дауд

 309 total views,  6 views today